Evaluatie van het eerste jaar van de opleiding Begeleiding Leer- en Onderzoekslijn (BLO)

General

L.J. Hazelbag

Nederlandse Defensie Academie

关键词: Nederland;    Politieke besluitvorming;    Militaire missies;    Uruzgan;    Isaf;   

学科分类：社会科学、人文和艺术（综合）

荷兰|荷兰语

来源: HBO Kennisbank

【 摘 要 】

Na eerdere Nederlandse bijdragen in Afghanistan stemde op 2 februari 2006 een groteKamermeerderheid in met het Kabinetsbesluit een missie naar Uruzgan te ontplooien. Op 3februari 2006 werd dit bekrachtigd in de ministerraad. Daarmee kwam een einde aan hetpolitieke besluitvormingsproces dat meer dan een jaar duurde en moeizaam verliep, derelaties binnen het kabinet Balkenende II onder grote druk zette en het begin was van eenvan de gevaarlijkste Nederlandse missies sinds de Korea oorlog.De doelstelling van deze bijdrage is inzicht te geven in het besluitvormingproces dat aan demissie in Uruzgan vooraf ging. Op basis van gesprekken met betrokken functionarissen enonderzoek naar openbare bronnen is een reconstructie tot stand gekomen. Om het besluitvormingsproceste kunnen begrijpen, wordt aandacht besteed aan het Toetsingskader 2001(en het ontstaan daarvan). Het besluitvormingsproces wordt vergeleken met de procedurezoals die in het Toetsingskader wordt beschreven.Vanaf januari 2005 komt de besluitvorming over de missie op gang, duidelijk wordt datNederland daar meerdere beweegredenen voor had. De missie was een logisch gevolg vaneerdere Nederlandse inspanningen in Afghanistan. Nederland had zich immers al eerderuitgesproken over de noodzaak van hulp aan en opbouw van Afghanistan, met de missiekon daad bij woord worden gevoegd. Daarnaast beschikte Nederland over een krijgsmachtdie tot een dergelijke missie in staat was, het zou ook een goede ervaring voor de krijgsmachtzelf zijn. Tevens kon de deelname aan de missie als een ‘hefboom’ op internationaalniveau gebruikt worden.Het gehele besluitvormingsproces was, tot aan het daadwerkelijk besluit op 3 februari 2006,een soms moeizaam proces met ups en downs die tot twijfel bij betrokken bewindsliedenhebben geleid en waarbij het doorgaan van de missie een aantal keren zeer onzeker is geweest.Door het opstellen van een lijst met zestien punten die opgelost dienden te wordenen het ‘wegwerken’ van die punten, kon de twijfel bij de bewindslieden weggenomen wordenen werd overeenstemming in de ministerraad mogelijk. Voor die overeenstemmingdienden de D66-ministers overgehaald te worden. Dit werd mogelijk door te spreken vaneen ‘voornemen’ in plaats van een ‘besluit’. Daarmee leken de problemen binnen de ministerraadopgelost, maar deed zich een nieuw probleem voor: zonder ‘besluit’ wilde de TweedeKamer het ‘voornemen’ niet in behandeling nemen. Met een vertraging van bijna eenmaand (deels veroorzaakt door het kerstreces van 2005) nam de Tweede Kamer de briefover de missie uiteindelijk toch in behandeling.Na het besluit over de missie heeft deze het stempel ‘wederopbouwmissie’ meegekregen.Die term heeft verkeerde verwachtingen gewekt. Toen bleek dat de Nederlandse militairenveel moesten vechten en de verwachte wederopbouw uitbleef, stuitte de missie op kritiekvan zowel politici als militairen. Militairen voelden zich onbegrepen: iedereen sprak overwederopbouw terwijl zij iedere dag vochten. Begreep men wel wat men in Uruzgan aan hetdoen was? De kritiek van de politici, vooral van oppositiepartijen GroenLinks en SP, richttezich met name op die gevechten. Als er zoveel moet worden gevochten, is er dan wel plaatsvoor wederopbouw?Ondanks de downs kan geconcludeerd worden dat de besluitvorming conform het Toetsingskader2001 en artikel 100 Grondwet is verlopen, met uitzondering van het ‘voornemen’in plaats van een ‘besluit’. Daar is de regering inmiddels op terecht gewezen. Afgezien vankleine irritaties tussen het ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken, werd de samenwerkingtussen de ministeries door betrokken functionarissen goed genoemd. Dit scheptvertrouwen voor toekomstige missies.