تحلیل عملکرد دولت مرکزی و حاکمان محلی آذربایجان در رویارویی با شورش شیخ‌عبیدالله شمزینی (1297و1298ق/1880و1881م)

پژوهش های تاریخی

فیض الله بوشاسب گوشه¹  اسدالله زاغیان²  سهیلا ترابی فارسانی³ 

[1] استادیار، گروه تاریخ، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران;دانشجوی دکتری، گروه تاریخ، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران;دانشیار، گروه تاریخ، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران;

关键词: ناصرالدین شاه;    میرزاحسین سپهسالار;    نیروهای نظامی;    شیخعبیدالله;   

DOI  :  10.22108/jhr.2018.108832.1320

来源: DOAJ

【 摘 要 】

شورش شیخ‌عبیدالله شمزینی، به‌مثابه یکی از بحران‌های مهم سیاسی‌اجتماعی دورﮤ قاجار، از زوایای گوناگون شایان تأمل است. این شورش در سطح عالی‌ترین مقام‌های حکومت ایران واکنش‌هایی در پی داشت. عمر شورش شیخ‌عبیدالله کوتاه بود؛ ولی باتوجه به زمینه‌ها و ابعاد و پیامدهای داخلی و خارجی آن، از وقایع مهم اواخر دوران ناصری محسوب می‌شود. بررسی اسناد دورﮤ موضوع بحث نشان می‌دهد برای ایران، مسائل مربوط به شیخ‌عبیدالله بسیار مهم بود و ذهن دولتمردان قاجار را به خود مشغول کرده بود. این نوشتار از زاوﻳﮥ تحلیل عملکرد دولت مرکزی و حاکمان محلی آذربایجان در رویارویی با شورش شیخ‌عبیدالله شمزینی (1297و1298ق/1880و1881م)، به موضوع نگریسته و توصیف و تحلیل رویدادها به روش کتابخانه‌ای و اسنادی انجام شده است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که عملکرد نیروهای نظامی که برای مقابله با شورشگران به کار گرفته شد بر مهار بحران چه ﺗﺄثیری گذاشت. به‌نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از ناکارآمدی حکومت در مدیریت بحران شیخ‌عبیدالله را باید در ضعف عملکرد و مدیریت غلط دولت مرکزی و شخص ناصرالدین شاه قاجار، در مقام عالی‌ترین مدیر بحران، دانست. تعامل ضعیف بین دولت مرکزی با حکومت آذربایجان و ضعف ساختاری و کارکرد نادرست دستگاه‌های مرتبط، ازجمله قوای دولتی، از دیگر مؤلفه‌های ناکارآمدی در مدیریت این بحران است.

【 授权许可】

Unknown