بررسی نقش فرایندهای ژئومورفیک در مورفولوژی نبکاهای مناطق نیمه‌خشک

جغرافیا و مخاطرات محیطی

ندا محسنی¹  ابوالفضل ربانی²  سید رضا حسین زاده³ 

[1] استادیار ژئومورفولوژی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران;دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران;دانشیار ژئومورفولوژی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران;

关键词: رواناب;    فرایندهای بادی;    فضای بین تپه‌ها;    نبکا;   

DOI  :  10.22067/geoeh.2021.68982.1021

来源: DOAJ

【 摘 要 】

در این پژوهش چگونگی عملکرد فرایندهای آبی و بادی در تحول مورفولوژی ساختمان نبکاهای مناطق نیمه‌خشک نشان داده شده است؛ ازاین­رو 9 نبکا انتخاب و نمونه‌برداری از عمق 10-0 سانتی‌متری رسوبات در موقعیت­های مختلف ساختمان نبکا شامل رأس نبکا، دامنه­های رو به باد و پشت به باد، حاشیه نبکا و فضای بین نبکا انجام شد. تغییرات معنی‌دار در توزیع اندازه ذرات بیانگر روش­های متفاوت عملکرد باد در حمل و تراکم رسوبات است. ذرات ماسه به‌طور معنی­داری در قسمت رأس نبکا افزایش یافته که نتیجۀ جابه­جایی ذرات به‌وسیلۀ فرآیند جهش و خزش بادی است. افزایش ذرات ریزتر مانند سیلت متوسط و سیلت درشت در دامنه­های رو به باد و پشت به باد حاکی از غلبه فرآیند حمل رسوبات بادی به‌صورت جهش و تعلیق در این موقعیت­هاست. نتایج این مطالعه همچنین نشان داد که افزایش معنی‌دار رسوبات رس در حاشیه نبکا می­تواند نتیجۀ عملکرد رواناب­هایی باشد که قادر به حمل رسوبات ریزدانه از فضای بین تپه­ها به سمت موقعیت­های حاشیه­ای نبکا هستند؛ شرایطی که با تجمع ذرات ریزدانه­ منجر به افزایش ظرفیت نگهداشت رطوبت در موقعیت­های حاشیه­ شده که می­تواند به‌نوبه خود منجر به گسترش جزایر حاصلخیز در حاشیه نبکا نسبت به سایر موقعیت­ها گردد.

【 授权许可】

Unknown